Ik heb kortgeleden mijn Qobuz review afgerond, maar gebruik deze dienst nog steeds. Dan zul je altijd zien dat je nog iets ontdekt dat je graag had willen delen. Qobuz heeft namelijk ook “annotated playlists“, door muziekexperts samengestelde playlists die zijn voorzien van een uitgebreide toelichting. Dit soort dingen maakt van Qobuz een muzikale snoepwinkel.
Ik kan je natuurlijk gewoon naar Qobuz verwijzen maar laat ik deze keer eens zo’n playlist en de mooie beschrijving delen. Kun je het ook eens meemaken. Ik heb de beschrijving voor het gemak ook gelijk maar even vertaald. Makkelijker kan ik het niet maken.
Totdat Linda Ronstadt debuteerde, was ‘chick-singer’ een puur denigrerende term. Op een paar uitzonderingen na, zoals Janis Joplin, werden de meesten door zowel rockmuziekfans als muzikanten beschouwd als mindere leden – meer eye-candy dan artiest. Maar plotseling verscheen er begin jaren zeventig een prachtige Mexicaans-Amerikaanse vrouw met een dijk van een stem. Linda Ronstadt, opgegroeid in Tucson en gevormd in Los Angeles, was een krachtpatser die zeer duidelijke ideeën had over het soort kunstenaar dat ze wilde zijn. Haar zang varieerde van sopraan tot alt, vaak in dezelfde melodielijn! Zij leidde de band. Ze kon rocken. Haar gave om stem en hart te gebruiken om de droefheid uit ballades te vertolken was voortreffelijk. Eindelijk had ze het geluk om op precies het juiste moment in Zuid-Californië te zingen en platen te maken, toen de songwriting-energie van onder meer Jackson Browne, Lowell George, Randy Newman en Warren Zevon overborrelde.
Vervolgens ontmoette ze de Britse muzikant en voormalig directeur van A&R bij Apple Records, Peter Asher, en als echte medewerkers creëerden ze duidelijkheid in plaats van verwarring, waardoor haar carrière stabiel werd en een reeks geweldige, archetypische SoCal-rockplaten mogelijk werd. Don’t Cry Now (1973) tot Winter Light (1993). Hoewel ze voor sommige mensen te gelikt zijn, blijven deze albums een verzamelplaats van ongelooflijk songwriting en het werk van een van de beste vocalisten uit de hele popmuziekgeschiedenis.
Ronstadt stopte in 2011 met muziek, beroofd van haar zangstem door de ziekte van Parkinson, maar deze nummers laten de adembenemende reikwijdte en ook stilistische reikwijdte van haar carrière zien – van een vroege door Ash Grove beïnvloede folksiness via haar oprechte toewijding aan klassieke countrymuziek en verder naar haar rocksterrendagen en drie mischien overdreven sentimentele bigbandplaten met Nelson Riddle. Uiteindelijk kon Linda Ronstadt echt in elke gewenste stijl zingen. De sleutel ligt, zoals bij alle grote zangers, in het vinden van een arrangement en een complementaire setting voor die onvergetelijke stem.
“Silver Threads and Golden Needles” van het album Hand Sown…Home Grown
Deze eerdere versie, enkele jaren later opnieuw opgenomen voor Don’t Cry Now, is het geluid van een enorm krachtige stem die zichzelf begint te vinden in de popmuziek. Ze is de uitgebreide vibrato-lijnen voorbij, die gepaard gingen met het folky-zijn uit de jaren 60, en hier doorzoekt ze de conventies van de countrymuziek uit Nashville, en voegt ze de stukken toe die werken aan haar opkomende originele stijl.
“I Fall to Pieces” van het album Linda Ronstadt
Ronstadt trotseert alle ongunstige vergelijkingen met het origineel en geeft een krachtigere, hogere versie van de Hank Cochran/Harlan Howard countrystandaard die één van Patsy Cline’s beroemdste visitekaartjes werd.
“Desperado” van het album Don’t Cry Now
Hoewel Glenn Frey en Don Henley het nummer eerder in 1973 hadden uitgebracht als onderdeel van de Eagles ‘album Desperado, verbleekt de zang van Henley in vergelijking met Ronstadts langzame, uiterst meesterlijke streling van deze bitterzoete ode aan een oude cowboy. Er zijn maar weinig zangers, in welk genre en tijdperk dan ook, die ooit de diepte van ballads als deze hebben bereikt. Ronstadt kan verdriet vertolken.
“Heat Wave” van het album Prisoner in Disguise
Van alle radiohits had deze altijd de meeste soul. Opnieuw onbevreesd een Holland/Dozier/Holland-juweel aanpakken waarvan de voorlaatste versie tot nu toe altijd de hit uit 1962 van Martha en The Vandellas was geweest, rijdt Ronstadt, boordevol vertrouwen, enthousiast deze Motown-klassieker aan met onberispelijke uitspraak en perfect geplaatste frasering. Haar rauwe gegrom in “Yeah Yeah, Yeah Yeah” is waar het over de top gaat.
“Lose Again” van het album Hasten Down the Wind
De relaties van Ronstadt met songwriters uit Zuid-Californië zijn de sleutel tot de grootste successen uit haar carrière en hoewel de meeste mannen waren, heeft Karla Bonoff, die drie nummers heeft bijgedragen aan Hasten Down the Wind vormde een opmerkelijke uitzondering. Slechts enkele vocalisten zijn er ooit in geslaagd om van een mooi nummer een schitterende schoonheid te maken zoals Ronstadt dat kon, en hier belichaamt haar stem sonisch de emotie van verlangen.
“Tumbling Dice” en “I Will Never Marry” van het album Simple Dreams
Deze combinatie – op één album – toont het geweldige stilistische bereik van Ronstadt. Effectief bij de grit en grommen die nodig zijn voor de Rolling Stones-hit uit het tijdperk van de Stones, draait ze vervolgens terug en laat in het feministische volkslied van Dolly Parton nogmaals zien wat een werkelijk geweldige zangeres ze is door met ingenieuze, etherische stembeheersing over details na te denken. Er is een oud gezegde in bluegrass over de ruimte die wordt gecreëerd door akoestische instrumenten die geen plek bieden om zich te verstoppen en hier, midden in haar rocksterperiode, toont ze het verschil tussen schreeuwers en zangers.
“Am I Blue” van het album For Sentimental Reasons
Hoewel de nieuwigheid van Ronstadt als bigbandzangeres was uitgewerkt tegen de tijd dat dit album werd uitgebracht, vormt dit amalgaam van een onmiskenbaar mooie melodie, haar gepolijste zang en Riddle’s koperachtige, gemakkelijke arrangement een uitstekende match. Met haar bigbandalbums bracht ze de broodnodige aandacht en nieuwe energie naar het Great American Songbook.
“For A Dancer” van het album Western Wall: The Tucson Sessions
Een andere SoCal-songwriter waarmee de carrière van Ronstadt onlosmakelijk verbonden is, is Jackson Browne. Hier in samenwerking met oude vriendin Emmylou Harris, die de luchtige hoge sopraanharmonieën boven het grotere instrument van Ronstadt verzorgt, toont Linda, die in haar geboortestad opneemt, opnieuw haar wonderbaarlijke gave om zich een lied eigen te maken. Gedurende de jaren zeventig waren Ronstadts covers van SoCal-rocknummers definitief; keer op keer komen er gevoelens en smaken naar boven die niet terug te vinden zijn in de versies opgenomen door de originele songwriter.
“La Charreada” van het album Canciones de mi Padre
Duidelijk oprecht en gevuld met enkele van haar beste zangpartijen ooit, is dit deuntje van haar paar Mariachi-albums met Mexicaanse brassmuziek extreem vreugdevol. Nergens in haar catalogus is de kracht die inherent is aan haar stem ooit met zoveel volume en kracht weergegeven.
“Anyone Who Had a Heart” van het album Winter Light
Het lijkt onvermijdelijk en toch duurde het twintig jaar muziek maken voordat Ronstadt er eindelijk in slaagde de prachtige catalogus van Burt Bacharach en Hal David te verkennen. Dit was opnieuw het geluid van Ronstadt die zich op nieuw, meer ‘volwassen’ terrein begaf. Zoals altijd treedt ze op, overwint alle notoir moeilijke fraseringsuitdagingen van Bacharach en geeft opnieuw een uitvoering met bravoure.
“Back in the USA” van de filmsoundtrack van Hail! Hail! Rock ‘N’ Roll
Terwijl haar studioalbums vaak tot een glinsterende glans waren verzorgd, was Ronstadt live iets anders. Hier, als de enige vrouw in het climaxconcert van de veelgeprezen rockdoc van Taylor Hackford, ter ere van de opvliegende schepper van rock ‘n’ roll, Chuck Berry, beweegt Ronstadt – duidelijk in de geest van de gelegenheid – heen en weer, schudt, grijpt de microfoon en gaat los. Hoor haar uitschreeuwen: “Everything you want, we got it right here in the USA!” dat zegt alles.
“Poor Poor Pitiful Me” van het album Live in Hollywood
De muziek van Warren Zevon maakte altijd deel uit van de albums en livesets van Ronstadt en hier blijkt die ervaring als zij en een topband de tempo’s een tikje hoger zetten door een van haar favoriete Zevon-klassiekers voor een HBO-special uit 1980. Een bewijs dat SoCal-pijlers als Russ Kunkel en Danny Kortchmar live konden spelen en niet alleen studiomeubilair waren, dit is ook een zeldzaam voorbeeld van livemuziek uit een televisieproductie die niet klinkt alsof deze met blikjes is opgenomen.
Robert Baird / Qobuz
